Δύο φορές τον χρόνο (όταν αλλάζει η λεγόμενη σεζόν) συναντιέμαι με την παλιά συνάδελφο και φίλη, για να μου δώσει μια τσάντα γεμάτη με ρούχα που δεν κάνουν πια στον γιο της. Ο γιος μου είναι μερικά χρόνια μικρότερος από τον δικό της. Η φίλη μου ευτυχώς έχει ωραίο γούστο, πολύ κοντά στο δικό μου. Έχω την τύχη λοιπόν η γκαρνταρόμπα του γιου μου να αποτελείται κατά το 50-60% από ρούχα ήδη χρησιμοποιημένα από άλλο παιδί, σε πολύ καλή κατάσταση ακόμα.

Και ενώ ακολουθώντας αυτήν την πρακτική γνώριζα ότι εξοικονομώ χρήματα από τον οικογενειακό προϋπολογισμό, όταν ξεκινούσαμε αυτήν τη συνήθεια πριν από 8-9 χρόνια με τη φίλη μου, δεν είχα συνείδηση ότι σε έναν βαθμό κάνουμε πράξη και το trend της βιώσιμης/ηθικής μόδας.

Η αειφόρος μόδα (γνωστή και ως ηθική, πράσινη, βιώσιμη, οικολογική,  ReFashion ή και slow fashion) αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη πρακτική, που περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την προμήθεια και την κατασκευή ενδυμάτων, η οποία μεγιστοποιεί τα οφέλη για τους ανθρώπους και τις κοινότητες, ενώ ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις για το περιβάλλον φυσικό και ανθρωπογενές. Η αειφόρος μόδα αφορά κάτι περισσότερο από την απλή αντιμετώπιση υφασμάτων, υλικών ή προϊόντων μόδας. Αφορά όλο το σύστημα της παραγωγής των ενδυμάτων, ποιος και πού παρήγαγε το προϊόν, πώς διακινήθηκε ανά τον κόσμο, πόσοι το χρησιμοποίησαν, πόση είναι η διάρκεια ζωής του πριν φτάσει σε χώρο υγειονομικής ταφής, τι θα αφήσει πίσω του όταν δεν θα χρησιμοποιείται πλέον και πολλές άλλες αλληλεξαρτώμενες κοινωνικές, πολιτιστικές, οικολογικές και χρηματοοικονομικές παραμέτρους.

Η κουλτούρα της βιώσιμης μόδας ενδιαφέρεται για όλη την γκάμα των εμπλεκομένων στη διαδικασία, των χρηστών/καταναλωτών, των παραγωγών, όλων των ζωντανών ειδών, σημερινών και μελλοντικών κατοίκων του πλανήτη. Η αργή μόδα ειδικότερα έχει στον πυρήνα της φιλοσοφίας της την αξιοποίηση των τοπικών τεχνιτών και παραγωγών.

Επίσης, η βιώσιμη μόδα εμπεριέχει πάντα την κουλτούρα του μετριασμού της κατανάλωσης και της υιοθέτησης της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης.

Αν και η κύρια εστίαση παραμένει στον περιορισμό του αντίκτυπου της παραγωγής των προϊόντων στο περιβάλλον, μέσω της επεξεργασίας ινών και υφασμάτων, είναι εδώ και χρόνια κοινά κατανοητό ότι η υπερπαραγωγή και η εκθετική κατανάλωση δεν είναι βιώσιμες πρακτικές. 

 

 Και γιατί να επιλέξουμε τη βιώσιμη μόδα;

 

Γιατί είναι μονόδρομος, θα μπορούσαμε να πούμε, αλλά ας το αναλύσουμε. Η βιομηχανία της μόδας αποτελεί αριθμητικά τη δεύτερη πιο ρυπογόνο στον κόσμο μετά από αυτήν του πετρελαίου, κυρίως για δύο λόγους. Ο ένας αφορά τη σπατάλη πόρων του φυσικού περιβάλλοντος –κυρίως νερού- που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή και ο άλλος την τεράστια χρήση συνθετικών ινών (δυσχερών στην απορρόφησή τους) και την εκπομπή άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Όσον αφορά τις εκπομπές άνθρακα, η βιομηχανία μόδας είναι υπεύθυνη για περισσότερες από όλες τις εκπομπές που προέρχονται από τις διεθνείς πτήσεις και τη θαλάσσια ναυτιλία μαζί.

Δεν είναι όμως μόνο ρυπογόνος η βιομηχανία της μόδας. Είναι και κοινωνικά ασυνείδητη. Οι περισσότερες εταιρείες κατασκευάζουν τα προϊόντα τους σε χώρες με φθηνό εργατικό δυναμικό και με πολύ χαμηλούς φόρους, όπως το Μπαγκλαντές, η Κίνα κλπ. Πέρα από την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ασφάλειας στον επαγγελματικό χώρο, οι εργαζόμενοι –πολύ συχνά ανήλικοι- των εταιρειών αυτών κυρίως στον τομέα της παραγωγής αναγκάζονται να δουλεύουν υπερβολικές ώρες χωρίς διαλείμματα και να παίρνουν μισθούς πείνας. Εκτίθενται μάλιστα σε σημαντικούς κινδύνους, καθώς δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες, σε κτίρια που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ασφάλειας και με υλικά τα οποία είναι βλαβερά για την υγεία.

 

Για τους καταναλωτές προτείνεται η υπεύθυνη κατανάλωση. Μπορούμε με μικρές αλλαγές στις συνήθειές μας να βοηθήσουμε το μέλλον του πλανήτη μας και κατ’ επέκταση το δικό μας και των παιδιών μας. Η βιωσιμότητα, η διαφάνεια και η ηθική πρέπει να αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τις επιλογές που κάνουμε σχετικά με το τι θα βάλουμε στην γκαρνταρόμπα μας. Θέλουμε ρούχα και αξεσουάρ που όχι μόνο θα βρίσκονται στην ντουλάπα μας για πολύ καιρό, αλλά θα είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Μερικές καλές καταναλωτικές πρακτικές: 

(1) αποφεύγουμε υλικά που δεν είναι βιοδιασπώμενα, επιλέγουμε π.χ. ρούχα από βισκόζη ή οργανικό βαμβάκι, 

(2) μεταποιούμε παλιά ρούχα που δεν φοράμε πια, έτσι ώστε να αποκτήσουμε «καινούρια ρούχα», 

(3)  αναζητάμε μαγαζιά second hand, vintage shops και thrift stores, όπου μπορεί κανείς να βρει μικρούς θησαυρούς από δεύτερο χέρι, 

(4) ανακυκλώνουμε, χαρίζουμε ή και πουλάμε τα ρούχα μας έτσι ώστε να μην παράγουμε περίσσια απόβλητα, (υπάρχουν σε πολλούς δήμους κόκκινοι κάδοι ανακύκλωσης τέτοιων ειδών και πολλά ιδρύματα και φορείς ανά την Ελλάδα που χρειάζονται ρουχισμό για τους προστατευόμενούς τους), 

(5) προτιμάμε brands που φέρουν το διακριτικό “sustainable fashion”, “eco-friendly”, (αναζητάμε και τα –πολυάριθμα- ελληνικά), 

(6) επιλέγουμε ρούχα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, πολυμορφικά και πιο ανθεκτικά, 

(7) έχουμε κατά νου ότι ψωνίζοντας από online καταστήματα, καταναλώνουμε 30% λιγότερη ενέργεια, 

(8) κάθε φορά που ένα προϊόν φιλικό στο περιβάλλον μάς φαίνεται πιο ακριβό από ένα συμβατικό, έχουμε στο μυαλό μας ότι κανένα κόστος δεν είναι ποτέ μόνο οικονομικό.