(Γράφει ο Δημήτρης Σακατζής, Συντονιστής της κίνησης Κοινωνικού Φιλελευθερισμού εΜείς)

200 χρόνια πριν ένα νέο κράτος διεκδικεί την Ανεξαρτησία του. Παλεύει με ξένους και δικούς του δαίμονες. Τα καταφέρνει, με θυσίες αλλά και βοήθεια.
200 χρόνια μέσα στα κύματα της Ιστορίας χτίζει τη νέα του ταυτότητα. Με στιγμές περηφάνιας, διαφωνίες, συγκρούσεις και εμφυλίους.
200 χρόνια μετά γιορτάζει με το βλέμμα στο παρελθόν. Οι Έλληνες αγαπάμε την Ιστορία ή πιο ορθά ζούμε την Ιστορία και μερικές φορές, δυστυχώς, ζούμε από την Ιστορία.

Αγάπη για την πατρίδα δεν σημαίνει σημαίες στα μπαλκόνια και σημαιούλες στο facebook. Δεν έχει την παραμικρή σχέση με τον επιθετικό, επεκτατικό, μιλιταριστικό εθνικισμό. Ούτε προϋποθέτει εχθρότητα προς άλλα έθνη και εκτοπισμό αλλοεθνών.
Πατριωτισμός δεν είναι μόνο η άρρηκτη αλυσίδα που μας συνδέει με ένα ένδοξο παρελθόν.
Πατριωτισμός σημαίνει πίστη και επιμονή στις δυνατότητες της χώρας για τις μεγάλες τομές που απαιτούνται για να αποκτήσουμε, 200 χρόνια μετά την επανάσταση, ένα Κράτος μικρό, κοσμικό και ευέλικτο. Που σέβεται τον πολίτη και τα δικαιώματά του και τον εμπνέει να τηρεί τις υποχρεώσεις του. Ένα κράτος σύμμαχο και αρωγό και όχι μια μεγάλη, απύθμενη τρύπα που καταπίνει το υστέρημα των πολιτών της.
Πατριωτισμός σημαίνει πατρίδα παραγωγική, εξωστρεφής και προοδευτική, ικανή να φέρει πίσω τα παιδιά της που εξαναγκάστηκαν σε οικονομική μετανάστευση.
Πατριώτης δεν γίνεσαι ούτε επειδή το δήλωσες ούτε επειδή στόλισες το μπαλκόνι σου με μια σημαία.
Πατριώτης γίνεσαι και είσαι όταν παράγεις, δημιουργείς, αγωνίζεσαι για να έχει ο κάθε κάτοικος της χώρας σου δικαίωμα στην υγεία, την ασφάλεια, τη δουλειά, την παιδεία, δικαίωμα να σκέφτεται και να πράττει ελεύθερα. Πατριώτης είσαι όταν διαφυλάττεις το περιβάλλον ως κόρην οφθαλμού, γιατί πρέπει να το παραδώσεις στην επόμενη γενιά. Την επανάστασή σου την κάνεις απέναντι στον λαϊκισμό και το πελατειακό κράτος που καταπίνει πόρους χωρίς να τους αξιοποιεί. Πατριώτης είσαι κάθε φορά που ορθώνεις το ανάστημά σου στην αδικία, τη βία, τη μισαλλοδοξία. Πατριώτης είσαι όταν εφαρμόζεις στην καθημερινότητά σου την οικουμενική διακήρυξη δικαιωμάτων τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων. Πατριώτης είσαι όταν αγωνίζεσαι να κερδίσει η χώρα σου τον σεβασμό των γειτόνων και να διεκδικήσει ηγετικό ρόλο στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια του πολιτισμού και της δικαιοσύνης.
Τελικά, για να είσαι πατριώτης, δεν αρκεί να αναμασάς τα κατορθώματα του Μ. Αλέξανδρου και του Κολοκοτρώνη. Πρέπει να αποβάλεις και τον Καραγκιόζη απ' το DNA σου.

(Γράφει ο Νίκος Νυφούδης, Eκπρόσωπος Τύπου της Κίνησης Κοινωνικού Φιλελευθερισμού εΜείς)
Οι επέτειοι προσωπικών και συλλογικών γεγονότων είναι πάντα ευκαιρίες για αναδρομές. Και οι αναδρομές γεννούν πάντα συγκινήσεις. Αναπόδραστο και ερμηνεύσιμο. Όμως και χρήσιμο. Για την ψυχή μας και για τη λογική μας. Η επέτειος ενός γάμου ή μιας γέννησης ή μιας νέας επαγγελματικής αρχή ή ενός ταξιδιού, φορτίζει τον συναισθηματικό χώρο μας, αλλά την ίδια στιγμή ακονίζει και την κρίση μας για τις συνέπειες των επιλογών μας ή τις αιτίες της καλής ή της κακής πορείας της πράξης που θυμίζει η επέτειος. Οι προσωπικές επέτειοι είναι χρήσιμες όταν κοιτούμε και πίσω από τις φωτογραφίες. Για τον ίδιο λόγο και τα συλλογικά μας γενέθλια, η επέτειος της 25ης Μαρτίου του 1821, είναι χρήσιμα μόνο όταν κοιτάξουμε πίσω από τις σχολικές αφίσες των ηρώων της Επανάστασης. Το κάνουμε άραγε;
Τις προθέσεις της Επιτροπής για τον εορτασμό των 200 ετών από την Επανάσταση, όπως επίσης και της Κυβέρνησης, δεν είναι δυνατό να τις κρίνουμε, δεδομένου ότι η πανδημία δεν επέτρεψε την καθαρή αποτύπωσή τους σε πράξεις. Η επικέντρωση της προσοχής τους στη στρατιωτική παρέλαση και στην παρουσία ξένων επισήμων βέβαια δίνει ένα δείγμα του βάθους (ή μάλλον, για να κυριολεκτούμε, της ρηχότητας) της σκέψης της πολιτικής ηγεσίας γύρω από την επέτειο. Αλλά και το γεμάτο με φωτισμένα στα γαλανόλευκα κτίρια ανά τον κόσμο timeline μας μαρτυρά την απροθυμία των πολιτών να κοιτάξουν πίσω από τις αφίσες των σχολικών χρόνων τους. Οι αναφορές στα διδάγματα της ιστορίας των 200 χρόνων του ελληνικού κράτους και, ακόμα σημαντικότερο, στις σύγχρονες στοχεύσεις του παραμένουν σκόρπιες στη δημόσια σφαίρα –και προέρχονται κατά βάση από μεμονωμένους μελετητές με μετριοπαθή πολιτικό προσανατολισμό και όχι από τις πολιτικές ελίτ– ακόμα και αυτές τις ημέρες του απόλυτου συμβολισμού.

Γιατί χάνεται λοιπόν η ευκαιρία να αξιοποιήσουμε την εθνική μας επέτειο για τη συλλογική μας αυτοκριτική ή τη συλλογική μας στοχοθεσία;

Μέρος της απάντησης συνιστά ο χρόνιος εγκλωβισμός μας στον ρόλο του θύματος. Δηλαδή στον ρόλο της μικρής και αδύναμης χώρας που, παρότι αδικείται από την ιστορία, από τη γεωγραφία, από τη συγκυρία, τελικά καταφέρνει να επιβιώσει. Η εθνική επέτειος γίνεται έτσι μια ευκαιρία να συγχαρούμε τον εαυτό μας και αυτό μοιάζει αρκετό. Όμως το πλέον σημαντικό μέρος της ερμηνείας βρίσκεται στην απροθυμία των σημερινών –προφανώς και των χθεσινών– πολιτικών ηγεσιών να καταγράψουν τα πεπραγμένα τους, να παραδεχτούν τα εκούσια και ακούσια λάθη τους, να προχωρήσουν σε ρήξεις. Το ελληνικό κράτος, στα διακοσιοστά γενέθλιά του, χρειάζεται να ξεριζώσει τον πελατειασμό και τον κομματισμό, να αντιληφθεί τις διαστάσεις του δημογραφικού προβλήματος, να αλλάξει την αναλογία των δαπανών για μισθούς και συντάξεις, να ανασχεδιάσει τον δημόσιο χώρο στις πόλεις, να θεσμοθετήσει υπέρ των ατομικών ελευθεριών των πολιτών του. Τίποτα από αυτά δεν είναι πιθανό να ειπωθεί στη δημόσια σφαίρα και, πολύ περισσότερο, τίποτα από αυτά δεν είναι πιθανό να γίνει πράξη από τις πολιτικές ηγεσίες. Γιατί απλά «θέλει αρετή και τόλμη» μια τέτοια δέσμευση. Και είναι ελαχιστότατοι αυτοί που τις έχουν. Φοβάμαι ότι τον στίχο του Ανδρέα Κάλβου οι περισσότεροι θα τον βάλουμε απλώς ως banner στο προφίλ μας.

Πρώτη δημοσίευση : Athens Voice

(Γράφει ο Γιώργος Μπάρμπας, τ. επίκουρος καθηγητής ειδικής εκπαίδευσης, στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.)

Θα υπάρχει άραγε, αναρωτιέμαι, κανείς από εμάς τους «παρατηρητές» των γεγονότων, που θα βάλει στον εαυτό του το ερώτημα μήπως και κάπου σκέφτεται «στραβά»; Μήπως δεν φταίει (μόνο) «ο γιαλός που είναι στραβός» αλλά κι αυτός ο ίδιος στραβά αρμενίζει με τη σκέψη του; Και δεν θα σταθώ πρώτα στις αντιδράσεις και απόψεις των κυβερνητικών και των πολιτικών κομμάτων. Αλλά σε μας. Σε μας που μάθαμε αιώνες τώρα να δείχνουμε με το δάχτυλο τον άλλο. Κι έτσι ανακουφισμένοι που βρήκαμε τον ένοχο κάπου αλλού, απολαμβάνουμε από τον καναπέ το θέαμα, σαν άλλοι θεατές στο Κολοσσαίο.

Αφήνω προς στιγμή τη Ν. Σμύρνη και πιάνω την κατάληψη στο κτίριο διοίκησης του ΑΠΘ.

Ξεσηκώθηκαν πολλοί πανεπιστημιακοί όταν προχθές το βράδυ παρατάχθηκαν τα ΜΑΤ γύρω από το κάμπους του πανεπιστημίου (δεν είδα να εμφανίζονται άλλοι με αντίθετη άποψη). Κραυγές να μην επέμβει η αστυνομία. Το σύνθημα ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΑ (δηλαδή όχι στην επέμβαση της αστυνομίας) περιφερόταν σε κοινές ανακοινώσεις, στα κοινωνικά δίκτυα, στις αγωνιώδεις επικοινωνίες που πήραν φωτιά. Βέβαια η ΕΛΑΣ έβγαλε εκ των υστέρων ανακοίνωση δηλώνοντας ότι οι αστυνομικές δυνάμεις στις εισόδους του πανεπιστημίου δεν είχαν στόχο την επέμβαση στην κατάληψη αλλά να αποτρέψουν την είσοδο και άλλων μέσα σ’ αυτήν. Κι αυτό αφορούσε μια διαδήλωση που ξεκινούσε εκείνη την ώρα από το κτίριο του Τμήματος Θεάτρου εκτός του κάμπους και κατευθυνόταν στην κατάληψη. Σημειωτέον ότι το περιεχόμενο αυτής της ανακοίνωσης δεν διαψεύστηκε από κανέναν αντιπολιτευόμενο παράγοντα, ούτε από αυτούς που με «άκρα δημοκρατική ευαισθησία» έτρεξαν και φωτογραφήθηκαν στον «αγώνα» τους να μην μπουν τα ΜΑΤ στο πανεπιστήμιο.
Η εικόνα που σχημάτισα ήταν τραγική. Δυο βδομάδες κατάληψη του κτιρίου διοίκησης του ΑΠΘ από μερικές δεκάδες ανθρώπους, δυο βδομάδες να έχει παραλύσει η διοικητική, οικονομική και όποια άλλη λειτουργία του πανεπιστημίου εξαρτάται από το κτίριο διοίκησης, και κανείς από όλους αυτούς που βγήκαν προχθές στα κάγκελα, δεν ενοχλείται.

Εδώ, σ’ αυτήν την κατάσταση, δεν φαίνεται να τους ενοχλεί η ΒΙΑ. Μάλλον δεν βλέπουν ΒΙΑ.

«Βέβαια» λένε, «δεν είναι σωστό να γίνεται κατάληψη. Αλλά τα παιδιά έχουν αιτήματα, να τα συζητήσουμε». Έγινε και μια «συζήτηση». Και όπως ήταν αναμενόμενο δεν βγήκε τίποτα. Γιατί, πώς να συζητήσεις, όταν ο άλλος σου πατά την καρωτίδα με το γόνατο, και νιώθει δυνατός και ασφαλής να το κάνει; Και συ ψοφοδεής, κρυμμένος πίσω από μια καταλερωμένη και διάτρητη «παιδαγωγική» χλαμύδα, ψελλίζεις με κομμένη την ανάσα «τα παιδιά έχουν αιτήματα, να τα ακούσουμε»; Και μόνη έγνοια να φύγουν τα ΜΑΤ από το ΑΠΘ. Και μετά, πάλι ήρεμοι, ήσυχοι, ισορροπημένοι με τη συνείδησή μας.
Αλλά πώς να αναγνωρίσουμε τη ΒΙΑ στην πράξη της κατάληψης; Αφού 40 χρόνια τώρα συνηθίσαμε το τέρας, βολευτήκαμε στη ζεστή αγκαλιά του, τακτοποιήσαμε την φτωχή μας ύπαρξη στον σίγουρο και αναπαυτικό καθηγητικό καναπέ, αφού αρνηθήκαμε –όσο μας έπαιρνε- και υπονομεύσαμε στη συνέχεια με περισσή τέχνη την όποια ατομική και συλλογική αξιολόγηση της δουλειάς μας, αφού ισορροπήσαμε στις μεταξύ μας σχέσεις εξουσίας και εξάρτησης, αφού νιώσαμε σύμμαχο την κεντρική εξουσία (σαρξ εκ της σαρκός μας) στο να μην εφαρμόζουμε τους νόμους όταν δεν μας βολεύουν, αφού όλα αυτά έγιναν καθεστώς, άγραφος νόμος πιο ισχυρός από τον θεσπισμένο. Πώς να αναγνωρίσουμε τη ΒΙΑ, αφού όλα αυτά συνιστούν ΒΙΑ που οι ίδιοι ασκούμε ενάντια στους θεσμούς, ενάντια στο νόημα του πανεπιστημίου, ενάντια στην αποστολή και ευθύνη μας απέναντι στο σύνολο των φοιτητών, απέναντι στους κοινωνικούς χώρους που ο καθένας (οφείλει) να συνδέεται. Να γιατί μιλώ για το τέρας που του μοιάσαμε. Προφανώς και δεν ισχύουν απόλυτα για όλους αυτά. Προφανώς και ευτυχώς υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις. Αλλά μιλώ για τους περισσότερους είτε φωνασκούμε είτε σιωπούμε. Γιατί και εδώ ισχύει ο τίτλος προηγούμενου άρθρου (Θύτες δεν υπάρχουν δίχως την ανοχή και τη συνενοχή μας).

Και μη νομίζουμε ότι αυτό που κάνει ο καθένας μας, αυτό που κάνουμε συλλογικά, αφορά μόνο στο διαμέρισμα και στο μπαλκόνι μας. Η δική μας στάση και αντίδραση απέναντι στην κατάληψη αφήνει ανεπηρέαστη τη στάση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου; Εξόφθαλμα όχι.

Και όπως είπα δεν ασχολούμαι τώρα για τις δικές της ευθύνες, για τις οποίες άλλωστε έχω γράψει πολλές φορές. Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων κομμάτων είναι ανεξάρτητη από το τι θέλουμε και επιθυμούμε εμείς; Και βέβαια όχι. Να δούμε, λοιπόν, και μέσα από αυτό το παράδειγμα τον ισχυρισμό που διατύπωσα και διατυπώνω ότι οι πολίτες με τις επιλογές και την πράξη μας συμμετέχουμε στη διαμόρφωση της πολιτικής που εφαρμόζει η κρατική εξουσία. Είμαστε συνυπεύθυνοι γι’ αυτήν.
Άραγε θα βρεθεί κανείς από μας, που αντί να δείχνει με το δάχτυλο, θα αναζητήσει κάτι από αυτά που γίνονται γύρω μας, μέσα στον κακόμοιρο βολεμένο εαυτούλη μας; Γιατί, όσο θα δείχνουμε με το δάχτυλο, τόσο θα είμαστε μέρος του προβλήματος, τόσο η διάβρωση θα προχωρά και θα βαθαίνει.

(*) Κάτι ελαφρώς άσχετο: από τα φοιτητικά μου χρόνια ψάχνω να βρω ένα σύνθημα απέναντι στο κνίτικο «πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στον αγώνα», που για να είμαι ειλικρινής, μου καθόταν πάντα στο λαιμό.

Πρωτοδημοσιεύτηκε στην Μεταρρύθμιση