Pin It
Κατά καιρούς δημοσιεύματα στον τύπο αλλά και εκπομπές κυρίως στο ραδιόφωνο επαναφέρουν το ζήτημα των αποτελεσμάτων της χώρας στον διεθνή διαγωνισμό PISA. Άλλοτε κινδυνολογίες σε υψηλούς τόνους και άλλοτε δικαιολογίες σε χαμηλό ύφος διασταυρώνονται από τις αντίθετες παρατάξεις. Η μια αποσκοπεί στην υποτίμηση του επιπέδου των σημερινών μαθητών και η άλλη αποδίδει τα αποτελέσματα τα καθόλου αξιοπρεπή στην κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος αποσείοντας ευθύνες από τους μαθητές και τους γονείς.
 
Ας δούμε λοιπόν περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Χώρες του ΟΟΣΑ αποφάσισαν το 2000 να καθιερώσουν έναν διεθνή διαγωνισμό για την αξιολόγηση των μαθητών, ένα Programme for International Student Assessment (PISA). Στον διεθνή αυτόν διαγωνισμό, που διεξάγεται κάθε τρία χρόνια, εξετάζονται μαθητές από πολλές χώρες του ΟΟΣΑ σε τρία γνωστικά αντικείμενα: κατανόηση κειμένου, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες. Σε κάθε διαγωνισμό δίνεται το βάρος σε ένα από τα τρία αυτά γνωστικά αντικείμενα. Ο σκοπός του διαγωνισμού PISA δεν είναι η αξιολόγηση των γνώσεων που αποκτά ο μέσος μαθητής από το σχολείο αλλά κυρίως η χρήση αυτών των γνώσεων σε σενάρια και προβλήματα ασυνήθιστα, αδίδακτα και αντισυμβατικά. Δεν ελέγχεται σε καμία περίπτωση η αποστήθιση των διδαγμένων γνώσεων αλλά η δυνατότητα των μαθητών που διαγωνίζονται να εφαρμόσουν τις γνώσεις του σχολείου σε πραγματικές καταστάσεις και προβλήματα της ζωής έξω από το σχολείο. Στον διάρκειας δύο ωρών διαγωνισμό επιδιώκεται όχι η ατομική αξιολόγηση των μαθητών αλλά η συναγωγή συμπερασμάτων για το εκπαιδευτικό σύστημα σε εθνικό επίπεδο. Σκοπός του προγράμματος αυτού είναι να συγκρίνει το εκπαιδευτικό επίπεδο των διάφορων χωρών που συμμετέχουν αλλά και να ελέγχει η κάθε χώρα την εξέλιξη του εκπαιδευτικού της συστήματος και τις επιδόσεις του μαθητικού της πληθυσμού. Στον διαγωνισμό PISA συμμετέχουν δεκαπεντάχρονοι μαθητές και μαθήτριες, επειδή σε αυτήν την ηλικία στις περισσότερες χώρες μέλη του ΟΟΣΑ ολοκληρώνεται η υποχρεωτική εκπαίδευση και επομένως μπορεί να υπάρξει ένα δείγμα αξιόπιστο για εξαγωγή συγκριτικών συμπερασμάτων. Στον διαγωνισμό δεν ελέγχεται η επίδοση κάποιας ελίτ μαθητικής αλλά η επίδοση όλων των κοινωνικών και οικονομικών στρωμάτων και αυτό επιτυγχάνεται με την επιλογή σχολείων από την πρωτεύουσα και την επαρχία, από τα αστικά αλλά και τα επαρχιακά κέντρα.
Το ερώτημα που επιδιώκεται να απαντηθεί μέσα από τον διαγωνισμό PISA είναι οι παράγοντες που φέρνουν την εκπαιδευτική επιτυχία και οι παράγοντες εκείνοι που δεν επηρεάζουν καθοριστικά την επίδοση του μαθητικού πληθυσμού. Είναι το μέγεθος των τάξεων, είναι οι αμοιβές των καθηγητών, είναι οι γνώσεις και η επιστημοσύνη του διδακτικού προσωπικού, είναι ο νομοθέτης που χαράζει την εκπαιδευτική πολιτική, είναι το οικογενειακό περιβάλλον που επηρεάζει τις επιδόσεις των μαθητών;
Τα συμπεράσματα του διαγωνισμού PISA
Από αυτήν την εικοσαετία διαγωνισμών έχουν εξαχθεί κάποια σταθερά κατά το μάλλον ή ήττον συμπεράσματα αλλά και κάποια που ποικίλλουν από χώρα σε χώρα και από διαγωνισμό σε διαγωνισμό, στοιχείο που δείχνει σύμφωνα με την ανάλυση ότι το εκπαιδευτικό σύστημα μιας χώρας μπορεί να βελτιωθεί και να δώσει καλύτερα αποτελέσματα.
α) Τα κορίτσια υπερέχουν παγκοσμίως και σταθερά στην κατανόηση κειμένου.  Προφανώς αυτό έχει σχέση και με την πρώιμη ωρίμανση των κοριτσιών σε σχέση με τα αγόρια.
β) Τα αγόρια υπερτερούν σταθερά έναντι των κοριτσιών στα μαθηματικά.
γ) Δεν υπάρχει καμιά διαφοροποίηση μεταξύ των δύο φύλων στις επιδόσεις στις φυσικές επιστήμες.
δ) Καθοριστικός παράγοντας για τη σχολική επίδοση αποτελεί το οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο με το επίπεδό του, υψηλό ή χαμηλό, επηρεάζει ανάλογα και καθοριστικά τη σχολική επίδοση των παιδιών.
ε) Η υψηλής ποιότητας εκπαίδευση δεν προϋποθέτει πλούσια χώρα, αφού η εκπαίδευση μπορεί να αποτελέσει προτεραιότητα και σε μια φτωχή χώρα η οποία επιθυμεί τη βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου των πολιτών της.
στ) Οι χώρες που επενδύουν στην εκπαίδευση και στην επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού τους σταθερά και επαναλαμβανόμενα βελτιώνουν τις εκπαιδευτικές τους επιδόσεις.
Η ελληνική σχολική πραγματικότητα κόντρα στο PISA
Ποια είναι όμως η ελληνική πραγματικότητα; Στην Ελλάδα το μάθημα γίνεται με ένα εγχειρίδιο και κάθε προσπάθεια κατάργησης αυτής της πραγματικότητας γρήγορα ακυρώθηκε. Από πολύ νωρίς εξάλλου η δευτεροβάθμια εκπαίδευση εστιάζεται στις εξετάσεις τις πανελλαδικές για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Αυτό συνιστά μια μορφή αναπηρίας για το σχολείο, το γυμνάσιο αλλά και το λύκειο, και επιβάλλει την αποστήθιση, αυτήν τη γάγγραινα που κατατρώει το σώμα της ελληνικής εκπαίδευσης και το μορφωτικό επίπεδο των μαθητών. Τα αναλυτικά προγράμματα είναι εξετασιοκεντρικά και αποσκορακίζουν την ουσιαστική γνώση και τη διερευνητική μάθηση. Όσες προσπάθειες για το αντίθετο επιχειρήθηκαν βρήκαν μια …αγαστή σύμπνοια εναντίον τους από συνδικαλιστικές ενώσεις, μαθητές αλλά και την ελληνική κοινωνία. Η έμφαση δίνεται στα σίγουρα: αποστήθιση, ένα βιβλίο, περιορισμένη ύλη και άπειρες ώρες φροντιστήριο.
Δεν ήταν όμως πάντοτε έτσι το ελληνικό σχολείο. Το Aκαδημαϊκό Aπολυτήριο που νομοθέτησε η μεταρρύθμιση Παπανούτσου το 1964 με τον Ν. 4379/1964 επέβαλλε εξετάσεις σε όλα τα βασικά μαθήματα ( Αρχαία, Νέα, Μαθηματικά, Φυσικά, Ιστορία, Ξένη Γλώσσα και Λατινικά ή Σχέδια ανάλογα με τη Σχολή) και για τον υποψήφιο γιατρό και για τον υποψήφιο αρχιτέκτονα και για τον υποψήφιο θεολόγο.
Τι ζητάμε από το εκπαιδευτικό σύστημα;

Το μείζον πρόβλημα και το καθοριστικό ερώτημα που αφορά την ελληνική εκπαίδευση είναι αυτό: Τι ζητάμε από το ελληνικό σχολείο; Αυτό πρέπει να απαντηθεί πρωτίστως και η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοκομματική και εφήμερη. Αντίθετα, χρειάζεται να διαμορφωθεί μια εθνική συναίνεση για τη χάραξη μιας εθνικής πολιτικής για την εκπαίδευση, πολιτικής μακράς διάρκειας. Μιας πολιτικής που θα λάβει υπόψη της τα διεθνή αλλά και τα ελληνικά δεδομένα, θα εκτιμήσει την αφετηρία από την οποία θα αρχίσει να εφαρμόζεται καθώς και τους στόχους που η ελληνική κοινωνία και οικονομία θεωρούν άξιους να κατακτηθούν. Η εκπαιδευτική πολιτική που θα διαμορφωθεί με εθνική συναίνεση δεν πρέπει να είναι βιαστική και δεν πρέπει να χαραχτεί από κομματικούς κομισάριους. Και το καθοριστικό σημείο είναι ότι πρέπει να εφαρμοστεί αδιατάρακτα και με ορίζοντα δεκαπενταετίας, ώστε να αξιολογηθεί και να αποτιμηθεί το τελικό της αποτέλεσμα. Είναι δύσκολο ακόμη και στο ζήτημα της εκπαίδευσης να επιτευχθεί συναίνεση. Τα κόμματα έχουν αποδείξει ότι αντιμετωπίζουν την εκπαίδευση σαν κομματικό τους λάφυρο και σαν χώρο πειραμάτων με βαθιά ανευθυνότητα.


google news iconΤο Social-Lib είναι εγκεκριμένος εκδότης στην υπηρεσία Google News. Ακολουθήστε μας για να έχετε άμεση ενημέρωση και πρόσβαση στην αρθρογραφία: Social-Lib.gr - Google News .

Έγραψαν Πρόσφατα

Κοινωνικός Φιλελευθερισμός

Το Social.lib είναι ένας δικτυακός τόπος συζήτησης και ανάδειξης των καθημερινών οικονομικών, κοινωνικών, πολιτισμικών και πολιτικών ζητημάτων υπό το πρίσμα του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού.