Η μη κυβερνητική οργάνωση «Διεθνής Διαφάνεια» είναι ένα παγκόσμιο κίνημα που μοιράζεται ένα κοινό όραμα: έναν κόσμο στον οποίο οι κυβερνήσεις, η πολιτική, ο επιχειρηματικός κόσμος, οι κοινωνίες και η καθημερινή ζωή των ανθρώπων θα είναι απαλλαγμένα από τη διαφθορά. H οργάνωση αυτή έπεισε την 9η Δεκεμβρίου του 2003 τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ να υιοθετήσει τη Συνθήκη κατά της Διαφθοράς. Από τότε και κάθε χρόνο αυτή η  ημέρα γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς.

Στη χώρα μας συγκροτήθηκε το 1996 το σωματείο Διεθνής Διαφάνεια - Ελλάς (ΔΔ-Ε)  ως παράρτημα της διεθνούς οργάνωσης με στόχο την καταπολέμηση της διαφθοράς με συστηματική εφαρμογή νέων θεσμών με διαφανείς μεθόδους, την ευαισθητοποίηση των πολιτών απέναντι στους κινδύνους διαφθοράς, την κοινωνική δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη σ΄ ένα διαρκή αγώνα προκειμένου να πεισθούν οι κυβερνήσεις να λαμβάνουν και να εφαρμόζουν κατάλληλα μέτρα. 

Είναι φανερό και δεν μπορεί να αμφιβάλλει κανείς ότι η διαφθορά προκαλεί καταστροφικές συνέπειες. Η διαφθορά προκαλεί περισσότερη διαφθορά. Αυξάνει τη φτώχεια. Μειώνει την ποιότητα ζωής. Υπονομεύει το μέλλον των επερχόμενων γενεών. Υπονομεύει το κράτος δικαίου. Αποσπά πόρους που χρειάζονται για την αειφόρο ανάπτυξη. Υποκινεί εγκλήματα όπως η παράνομη διακίνηση ανθρώπων, ναρκωτικών και όπλων. Διαβρώνει την εμπιστοσύνη του κόσμου. Ενθαρρύνει μια κουλτούρα ατιμωρησίας.

Το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ εκτιμά ότι το κόστος της διαφθοράς είναι τουλάχιστον 2,6 τρισεκατομμύρια δολάρια – ή το 5% του παγκόσμιου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, ενώ σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι επιχειρήσεις και τα άτομα πληρώνουν περισσότερα από 1 τρισεκατομμύρια δολάρια δωροδοκίας κάθε χρόνο.

Σύμφωνα με την «Διεθνή Διαφάνεια», που έχει έδρα το Βερολίνο, η Ελλάδα το 2017, ήταν στην 59η θέση ανάμεσα σε 180 χώρες στον κατάλογο ως προς τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, τον οποίο καταρτίζει η μη κυβερνητική οργάνωση, συγκεντρώνοντας απόψεις και εκτιμήσεις ειδικών από διεθνείς οργανισμούς. Το 2018 υποχώρησε στην 67η θέση (45/100 η βαθμολογία της) και το 2019 ανέβηκε στην 60η θέση (48/100). Ωστόσο, εξακολουθεί να παραμένει στις τελευταίες θέσεις, όσον αφορά τις χώρες της ΕΕ, μαζί με την Ιταλία, την Κροατία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία. Η Δανία, η Νέα Ζηλανδία και η Φινλανδία είναι οι λιγότερο διεφθαρμένες. Αντίθετα, η Σομαλία, η Συρία και το Νότιο Σουδάν θεωρούνται  οι πλέον διεφθαρμένες.

Στη χώρα μας, πέρα από το σωματείο Διεθνής Διαφάνεια - Ελλάς (ΔΔ-Ε) λειτουργεί και η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.),  που συστάθηκε στις 7 Αυγούστου 2019 με το ν. 4622/2019, στην οποία μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες πέντε καταργηθέντων ελεγκτικών σωμάτων και της  Γενικής Γραμματείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς. Η ανεξάρτητη αυτή αρχή έχει εκτεταμένες αρμοδιότητες και υπόκειται μόνο σε κοινοβουλευτικό έλεγχο. Ως στρατηγικούς στόχους έχει την ενίσχυση των ελέγχων, την εμπέδωση της διαφάνειας και την προώθηση της λογοδοσίας, ενώ έχει οριστεί και ως η Ελληνική Υπηρεσία Συντονισμού Καταπολέμησης της Απάτης (A.F.CO.S.). Σύμφωνα με τον απολογισμό της για το 2019 εξέτασε 3.940 καταγγελίες και στις  εκθέσεις ελέγχου της διαπίστωσε: κακοδιοίκηση, μη τήρηση νομιμότητας, πολύπλοκες διαδικασίες, καθυστερήσεις, αδιαφάνεια, διαφθορά, απάτη, προβληματική επικοινωνία, ελλείψεις στην υλικοτεχνική και ψηφιακή υποδομή και άλλες πλημμέλειες. Τέλος, θεωρεί ότι η ίδρυση και η λειτουργία της συνέβαλε στην άνοδο της χώρας κατά 7 θέσεις στον «Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς 2019».

Το Vouliwatch, που ιδρύθηκε το 2014 στη χώρα μας, είναι μία άλλη πολιτικά ανεξάρτητη, αυτοχρηματοδοτούμενη αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία ανοιχτής διακυβέρνησης, ενίσχυσης της διαφάνειας και της λογοδοσίας και προώθησης της δημοκρατικής συμμετοχής με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας. Έχει μάλιστα καταφέρει να εδραιωθεί ως μία από τις ηγετικές πρωτοβουλίες σε θέματα διαφάνειας, ανοιχτής διακυβέρνησης και δικαιώματος πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία. Μέσω του Vouliwatch οι πολίτες μπορούν να παρακολουθούν και να αξιολογούν το νομοθετικό κοινοβουλευτικό έργο και έχουν τη δυνατότητα να απευθύνουν δημοσίως ερωτήσεις στους βουλευτές και ευρωβουλευτές και αυτοί με τη σειρά τους να απαντούν και να προβάλλουν το έργο τους. Σύμφωνα με τον ετήσιο απολογισμό του για το 2019-2020, έκανε έλεγχο στα πόθεν έσχες των βουλευτών, αποκάλυψε κακοδιαχείριση δημοσίου χρήματος από τα πολιτικά κόμματα, κατέθεσε αναφορά-καταγγελία στην Εισαγγελία Διαφθοράς και στην Εισαγγελία Αρείου Πάγου, ανέδειξε προβληματική τροπολογία στο κανονιστικό πλαίσιο ελέγχου των πόθεν έσχες, διοργάνωσε εκδηλώσεις και συνέδρια και συμμετείχε σε διάφορες δράσεις ακτιβιστών της Κοινωνίας των Πολιτών. 

Ωστόσο, παρ’ όλες τις προσπάθειες, είναι γεγονός ότι η δωροδοκία και η δωροληψία στον δημόσιο τομέα, το ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος και η διαφθορά τελικά εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό ζήτημα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. 

Σε μήνυμά του ο Αντόνιο Γκουτιέρες, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ανέφερε: «Η διαφθορά είναι παρούσα σε όλες τις χώρες, πλούσιες και φτωχές, Βόρειες και Νότιες.  Είναι μια επίθεση στις αξίες των Ηνωμένων Εθνών. Κλέβει από τις κοινωνίες σχολεία, νοσοκομεία και άλλες ζωτικές υπηρεσίες, απομακρύνει τις ξένες επενδύσεις και τα κράτη από τους φυσικούς τους πόρους».

Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων κ. Ίλβα Γιόχανσον δήλωσε: «Η διαφθορά υπονομεύει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, τα ίδια τα θεμέλια των ευρωπαϊκών κοινωνιών μας. Με την πάροδο του χρόνου, η επιρροή της οξύνει τις ανισότητες και υπονομεύει την κοινωνική συνοχή. Έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο ως Ένωση με την πάροδο των ετών, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα.»

Ο Άκης Σκέρτσος, υφυπουργός στον πρωθυπουργό και τέως Γενικός Διευθυντής του ΣΕΒ, έχει δηλώσει: ««Η διαφθορά αποστερεί πολύτιμους πόρους από την εθνική οικονομία, πλήττοντας σοβαρά και εξίσου όχι μόνο το κράτος και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά και την απασχόληση, το βιοτικό επίπεδο, την ποιότητα των δημόσιων αγαθών και εν τέλει την κοινωνική ευημερία».

Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση  οι πολίτες της χώρας μας και όλου του κόσμου θα πρέπει να καταλάβουν ότι η μάχη κατά της διαφθοράς και υπέρ της διαφάνειας πρέπει να δοθεί από όλους μας. Οφείλουμε να αλλάξουμε νοοτροπία και να δημιουργήσουμε μια ασπίδα προστασίας απέναντι σε τέτοιου είδους φαινόμενα.