Δελτίο Τύπου της Κίνησης Κοινωνικού Φιλελευθερισμού "εΜείς" | 20 Απριλίου 2021
Την ουσία της σύγκλισης πολιτικών κινήσεων με διαφορετική αφετηρία απέδειξε η διαδικτυακή συζήτηση που οργάνωσαν η κίνηση για τον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό «εΜείς» και οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία την Κυριακή 18 Απριλίου 2021.
Σε μια συζήτηση για τα περιθώρια βελτίωσης του ρόλου του κράτους στην ελληνική κοινωνία, οι δύο κινήσεις και το κοινό που παρακολούθησε προσδιόρισαν την αξία του «μεσαίου χώρου» ως δέσμης πολιτικών θέσεων και νοοτροπίας.
Μια αξία που στην περίπτωση της συζήτησης για τον ρόλο του κράτους στην Ελλάδα είναι διάφανη με δεδομένη την αντιμετώπιση του κρατικού μηχανισμού, αλλά και των κατά καιρούς προωθούμενων δημόσιων πολιτικών, από τα κόμματα εξουσίας ως λάφυρου.
Το σχέδιο πολιτικής δράσης των ενεργών πολιτών
Ο Θόδωρος Τσέκος, καθηγητής δημόσιας διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών του ΕΚΚΕ, εστίασε στο σχέδιο πολιτικής δράσης που πρέπει να αναλάβουν οι ενεργοί πολίτες με αναφορές στον φιλελευθερισμό και στη σοσιαλδημοκρατία. Πρότεινε τον αναστοχασμό των εννοιών της «εξουσίας», της «κοινωνίας», της «αγοράς» και της «ελευθερίας» και τον επανακαθορισμό της έννοιας του δημοσίου συμφέροντος, επισημαίνοντας την άρνηση της έννοιας από τον νέο-φιλελευθερισμό, στοιχείο που εμφανώς διαχωρίζει αυτό το ιδεολογικό ρεύμα από τον κοινωνικό φιλελευθερισμό.
Ο κομβικός ρόλος του κράτους στην ενίσχυση του δυνητικού κατά κεφαλήν εισοδήματος
Ο Αλέξανδρος Σαρρής, ομότιμος καθηγητής οικονομικών, μίλησε για τον κομβικό ρόλο του κράτους στην ενίσχυση του δυνητικού κατά κεφαλήν εισοδήματος, το οποίο και καθορίζει τον ρυθμό μεγέθυνσης μιας οικονομίας. Παρέθεσε ως παράγοντες που επιδρούν στο δυνητικό κατά κεφαλήν εισόδημα και μπορούν να επηρεαστούν από το κράτος τον υψηλό ρυθμό τεχνολογικής προόδου, τα σαφή δικαιώματα ιδιοκτησίας, τη χαμηλή κρατική κατανάλωση ως ποσοστό του ΑΕΠ, την καλή διατήρηση της έννομης τάξης, τη χαμηλή διαφθορά και τον χαμηλότερο πληθωρισμό, αλλά πολύ περισσότερο την ποιότητα διακυβέρνησης, ο δείκτης της οποία υπολογίζεται στο 1/3 του μέσου όρου των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η χρηστή διακυβέρνηση
Ο Παύλος Ελευθεριάδης, καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρώην υποψήφιος βουλευτής με το Ποτάμι, μίλησε για θέματα χρηστής διακυβέρνησης, παραθέτοντας δύο συγκεκριμένα παραδείγματα που δείχνουν ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν αντιμετωπίζει με σχέδιο τέτοια θέματα: την αμνήστευση πιθανώς διεφθαρμένων δημάρχων και την πρόχειρη εισαγωγή κώδικα δεοντολογίας στον νόμο για το "Επιτελικό Κράτος". Επεσήμανε ότι η διαφθορά –και η εντύπωση διαφθοράς– είναι η μεγαλύτερη τροχοπέδη στην διεθνοποίηση της ελληνικής οικονομίας και πρότεινε τη σύσταση μιας «Επιτροπής Πισσαρίδη» που θα μελετήσει και θα προτείνει λύσεις αποκλειστικά για τα ζητήματα χρηστής διακυβέρνησης στην δημόσια ζωή.
Η κλιματική κρίση ως ευκαιρία αναμέτρησης της Ελλάδας με παθογένειες
Η Θεοδότα Νάντσου, διευθύντρια περιβαλλοντικής πολιτικής της WWF Ελλάς, εστίασε στην κλιματική κρίση ως ευκαιρία γενναίας αναμέτρησης της Ελλάδας με σοβαρές παθογένειες του συστήματος λήψης πολιτικών αποφάσεων. Υπογράμμισε τη διαμόρφωση πολιτικών πελατειακού χαρακτήρα, την κακή νομοθέτηση και το έλλειμμα κοινωνικής συμμετοχής ως τους σοβαρότερους κινδύνους για τη διαχείριση της κλιματικής κρίσης. Ως απαραίτητα εφόδια του κράτους κατονόμασε την ανεξάρτητη επιστημονική εποπτεία της εφαρμογής της πορείας προς την κλιματική ουδετερότητα, την υποχρέωση ενεργητικής δημοσιότητας όλων των σχεδίων πολιτικής και δημόσιων εγγράφων και τη διακομματική δέσμευση για καθαρά ορόσημα στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα και, τέλος, τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια μέσα από ενεργειακές κοινότητες.
Η αναγκαιότητα καθιέρωσης ενός πραγματικού επιτελικού κράτους
Ο Γιώργος Σωτηρέλης, καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εστίασε στην αναγκαιότητα καθιέρωσης ενός πραγματικού και όχι ψευδεπίγραφου «επιτελικού κράτους» με μικρά υπουργεία τα οποία θα ασχολούνται αποκλειστικά με τον στρατηγικό σχεδιασμό, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των εφαρμοζόμενων δημόσιων πολιτικών. Διευκρίνισε ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν πέτυχε την καθιέρωση του «επιτελικού κράτους», αλλά τη δημιουργία ενός «υπέρ-πρωθυπουργείου», στερώντας ισχύ από τα υπουργεία και απορροφώντας ουσιαστικά αρμοδιότητες στον κύκλο του Μεγάρου Μαξίμου.
Τα 2 προβλήματα που απαιτούν άμεση επίλυση
Ο Κώστας Χρυσόγονος, καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εστίασε στα δύο άμεσης ανάγκης επίλυσης προβλήματα του ελληνικού κράτους, το δημογραφικό –το οποίο εντείνεται υπό τις συνθήκες του braindrain– και τον πελατειασμό. Επισήμανε ότι ο πελατειασμός ευθύνεται για το κλίμα γενικευμένης ανοχής στην παραβατικότητα και την πεποίθηση ενδεικτικής μόνο εφαρμογής των κανόνων δικαίου και κατέληξε ότι απαιτείται ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου και κυρώσεων του κράτους, αλλά και της πολιτειακής παιδείας των νέων.
Τα περιθώρια βελτίωσης της ψηφιακής πολιτικής της χώρας
Ο Πρόδρομος Τσιάβος, επισκέπτης καθηγητής στο UCL και πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, μίλησε για τα περιθώρια βελτίωσης της ψηφιακής πολιτικής της χώρας πέρα από την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που εφαρμόζει η σημερινή κυβέρνηση. Επεσήμανε ότι οι θεσμοί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να επεξεργαστούν πολιτικές που προστατεύουν τους πολίτες από τον «καπιταλισμό της παρακολούθησης» με έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών κοινών, στην υπεράσπιση των ψηφιακών δικαιωμάτων, στην ανάπτυξη διανοητικού κεφαλαίου, στο άνοιγμα των δεδομένων και στον ψηφιακό εγγραματισμό.
Συμπεράσματα
Αν και συχνά οι ιδεολογικές αναφορές κουράζουν το ακροατήριο, το αμείωτο ενδιαφέρον των 150 λεπτών της εκδήλωσης απέδειξε πως υπάρχουν πολίτες που αναζητούν την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών που θα πραγματώσουν την ελευθερία και την ισότητα. Έννοιες ταυτόσημες με τον κοινωνικό φιλελευθερισμό και τη σοσιαλδημοκρατία.
Οι ιδεολογικές αναφορές είναι αναγκαίες, πλην όμως δεν επαρκούν για τη δημιουργία ενός κράτους-συμμάχου του πολίτη. Χρειάζεται να σκεφτούμε βαθιά τις δημόσιες πολιτικές που θα βελτιώσουν τη ζωή μας.
Για αυτό και χρειαζόμαστε ανθρώπους που γνωρίζουν πώς να αποτυπώνουν τη σκέψη σε δημόσιες πολιτικές. Και όταν τους βρίσκουμε, τους ακούμε.
Το δημοκρατικό κέντρο και η δημοκρατική αριστερά έχουν δώσει κοινούς αγώνες στο παρελθόν, στις εποχές της «καχεκτικής δημοκρατίας» για να κατοχυρώσουν την ελευθερία του λόγου και τα βασικά ατομικά δικαιώματα. Μπορούν να βρεθούν πάλι μαζί και να επαναπροσδιορίσουν την έννοια της προοδευτικής πολιτικής, αμυνόμενοι απέναντι στις νέες ανισότητες, στους λαϊκισμούς, στη συντήρηση και στις πελατειακές σχέσεις που τελικά υποσκάπτουν και την ανάπτυξη και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας μας.
O διάλογος ξεκίνησε και θα συνεχιστεί ανάμεσα σε ενεργούς πολίτες που συμφωνούν ότι η αγορά πρέπει να υποτάσσεται και να εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, το κράτος πρέπει να εξυπηρετεί τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, τις συλλογικότητες και όχι τον εαυτό του και τον οικονομικό παρασιτισμό, ότι η πολιτική αφορά όλους μας και πρέπει να ασκείται από τους ενεργούς πολίτες και όχι τους επαγγελματίες της πολιτικής και της επικοινωνίας.
Από το Γραφείο Τύπου
Νυφούδης Νίκος
Εκπρόσωπος Τύπου