Πολύς ντόρος έγινε για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Είναι αλήθεια ότι το κόμμα της Μαρίν Λεπέν ξεπέρασε κατά πολύ το κεντρώο κόμμα του Εμμανουέλ Μακρόν, τόσο που τον ώθησε να προκηρύξει νέες εκλογές. Ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης προχώρησε σε ανασχηματισμό της κυβέρνησής του, τον οποίο πολλοί απέδωσαν στην πτώση του ποσοστού των ευρωεκλογών κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες από το αποτέλεσμα των προηγουμένων ευρωεκλογών (33% το 2019, 28% εφέτος). Και γενικά η αρθρογραφία δίνει την εντύπωση ότι περίπου βρισκόμαστε στην εποχή του τέλους του μεσοπολέμου.
Σε αυτή την πεποίθηση έχω δυο ενστάσεις:

Πρώτον, δεν είδα καμιά συνταρακτική επικράτηση ακροδεξιών κομμάτων στη νέα Ευρωβουλή.

Στο πρώτο γράφημα βλέπουμε την κατανομή των κομμάτων στην απελθούσα Ευρωβουλή (Πηγή: https://results.elections.europa.eu/en/european-results/2019-2024/outgoing-parliament/)

Παρατηρούμε ότι τα φιλο-ευρωπαϊκά κόμματα (Λαϊκό-EPP, Ανανεωτικό/φιλελεύθερο-Renew Europe, Πράσινοι-Greens/EFA, Σοσιαλδημοκράτες S&D) έχουν συνολικά 488 έδρες, ήτοι 69% στην Ευρωβουλή των 705.

 Στο δεύτερο γράφημα βλέπουμε την κατανομή των κομμάτων στη νέα Ευρωβουλή (Πηγή: https://results.elections.europa.eu/):

Παρατηρούμε ότι τα φιλο-ευρωπαϊκά κόμματα (Λαϊκό-EPP, Ανανεωτικό/φιλελεύθερο-Renew Europe, Πράσινοι-Greens/EFA, Σοσιαλδημοκράτες S&D) έχουν συνολικά 458 έδρες, ήτοι 64% στην Ευρωβουλή των 720.

Συνεπώς, η πλειοψηφία των φιλο-ευρωπαϊκών κομμάτων διατηρείται με ελαφρά υποχώρηση. Δεν γνωρίζουμε βέβαια που θα κλίνουν οι ανένταχτοι (45 έδρες) και τα νέα μέλη που δεν εξελέγησαν μέσα από κομματικά ψηφοδέλτια (44 έδρες).

Επιπλέον, μπορούμε να υποθέσουμε βάσιμα ότι οι ακροδεξιοί ευρωβουλευτές είναι πολύ δύσκολο να συμφωνήσουν μεταξύ τους για κοινή πολιτική. Τα εμποδίζει η ίδια η ιδεολογία τους, που δεν στηρίζεται στην ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά στην ιδέα του έθνους για κάθε μία εθνική ομάδα ευρωβουλευτών. Και οι εθνικές διαφορές εμποδίζουν την κοινή πολιτική.

Δεύτερον, τα ακροδεξιά κόμματα δεν έχουν το προφίλ που είχαν όταν τα πρωτογνωρίσαμε.

Σχετικά, ο γνωστός δημοσιογράφος Τάκης Μίχας (https://shar.es/agvwic) παρατηρεί: «Η επιτυχία της ριζοσπαστικής Δεξιάς δεν οφείλεται τόσο στην ανατρεπτικότητά της όσο στην προσαρμοστικότητά της».

Πράγματι, το κόμμα της Μαρίν Λεπέν ξεκίνησε ως εχθρός της Ε.Ε. Επεδίωκε τη διάλυσή της και την επιστροφή στην «Ευρώπη των Εθνών». Σήμερα εμφανίζεται ως υπερασπιστής του «ευρωπαϊκού πνεύματος» και του «ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» ο οποίος όμως απειλείται από τις ανεξέλεγκτες μάζες των μεταναστών.
Ακόμα, το κόμμα της Μ. Λεπέν έχει αποδεχτεί και το κράτος κοινωνικής πρόνοιας, που παλαιότερα το κατήγγελλε. Σήμερα λέει ΝΑΙ στο κοινωνικό κράτος, αλλά όμως στο «εθνικά καθαρό» κοινωνικό κράτος. Οι κοινωνικές παροχές εγκρίνονται από την κ. Λεπέν όταν σαν αποδέκτες έχουν τους πραγματικούς πολίτες της χώρας, όχι όμως και το πλήθος των μεταναστών. Αυτό της ανοίγει την πόρτα στις τεράστιες μάζες πού βλέπουν συνεχώς τις κοινωνικές υπηρεσίες να υποβαθμίζονται ή να ιδιωτικοποιούνται στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» και της «αποτελεσματικότητας».
Κοντολογίς, η κύρια διαφορά μεταξύ άκρας δεξιάς και κεντροδεξιάς, κατά τον Τ. Μίχα, εντοπίζεται στο μεταναστευτικό (θα προσέθετα και το θέμα της ακρίβειας). Και με αυτόν τον τρόπο έχει κερδίσει τις μάζες των ψηφοφόρων που η δυσφορία τους απέναντι στους μετανάστες, μετά και την σωρεία των τρομοκρατικών χτυπημάτων, ολοένα αυξάνεται. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στο κόμμα της Τζιόρτζια Μελόνι στην Ιταλία.

Ο αρθρογράφος έχει την άποψη ότι η ακροδεξιά «έμαθε να προσαρμόζεται στις πολιτικές των αντιπάλων της και να τις χρησιμοποιεί προς ίδιον όφελος». Βέβαια, η θεωρία του δεν εξηγεί για ποιο λόγο η ακροδεξιά είναι πρώτο κόμμα στην Αυστρία, μια χώρα που ούτε από την ακρίβεια υποφέρει, ούτε σημαντικό αριθμό μεταναστών έχει. Ωστόσο, γενικά θα συμφωνήσω με τις διαπιστώσεις του. Δεν θα συμφωνήσω όμως με την άποψή του, που είναι και άποψη πολλών αναλυτών. Η άποψη αυτή με παραπέμπει σε θεωρίες συνωμοσίας. Σε τακτικισμό, δηλαδή, των ακροδεξιών κομμάτων τα οποία, όταν έρθουν στην εξουσία θα πετάξουν τη μάσκα και θα μας πισωδρομήσουν στην «κόλαση». Τα κόμματα που εκτίθενται σε οικουμενική ψηφοφορία δεν είναι -δεν μπορούν να είναι- μυστικές στρατιωτικές οργανώσεις που αιφνιδιάζουν τον εχθρό. Αν η ηγεσία τους παραβεί τις εξαγγελμένες θέσεις της, θα καταρρεύσει κάτω από την πίεση των στελεχών τους και των ψηφοφόρων τους.

Η Άννα Διαμαντοπούλου έδωσε μια πιο λογική εξήγηση. Μιλώντας στην ΠΕΚ Κύπρου δυο μέρες πριν τις ευρωεκλογές έδωσε την ερμηνεία ότι η Ευρώπη «εξημερώνει» την ακροδεξιά όταν αυτή βρίσκεται στους κόλπους της. Η Τζ. Μελόνι π.χ. που είχε τη φήμη ότι είναι διάδοχος του Μουσολίνι, από όταν έγινε κυβέρνηση ακολουθεί χωρίς εξαιρέσεις τις ευρωπαϊκές πολιτικές και έχει περιορίσει τα ακροδεξιά της (όχι στους ομόφυλους, όχι στις αμβλώσεις, πατρίς-θρησκεία-οικογένεια κ.λπ.) στα εσωτερικά ζητήματα της Ιταλίας. Συνεπώς, λέει η κ. Διαμαντοπούλου, έχουμε συμφέρον να έχουμε την ακροδεξιά μέσα στην Ευρώπη.
Τρανή απόδειξη ότι η ευθύνη της εξουσίας και η επιρροή της Ε.Ε. «εξημερώνει» είναι ο ΣΥΡΙΖΑ του κ. Τσίπρα. Ξεκίνησε να μαζεύει ψήφους με τα συνθήματα «Εμείς θα βαράμε τα νταούλια και οι αγορές θα χορεύουν» ή «θα καταργήσουμε τα μνημόνια με ένα νόμο και ένα άρθρο» και κατέληξε να υπογράφει το τρίτο και δυσμενέστερο μνημόνιο.

Θέλω να κλείσω με μια παρατήρηση της Άννας Διαμαντοπούλου, από την ίδια ομιλία, που θεωρώ σημαντική: σε αντίθεση με το κοινό αίσθημα που βλέπει την Ε.Ε. είτε σαν μπαμπούλα, είτε σαν λυτρωτή, είπε ότι η Ε.Ε. μπορεί να μας βοηθήσει, αλλά ΔΕΝ θα μας λύσει τα προβλήματά μας αν εμείς δεν θέλουμε να τα λύσουμε. Έφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι τον καιρό των μνημονίων η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία βρίσκονταν στην ίδια θέση. Σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πιο κάτω από την Πορτογαλία και ακόμα περισσότερο από την Ιρλανδία, κι ας μας έδωσε η Ε.Ε. περισσότερα χρήματα και από τους δύο. Για την Άννα Διαμαντοπούλου έχω να παρατηρήσω ότι είναι κρίμα για τη χώρα το ότι αρνείται να ξαναμπεί στην πολιτική αρένα. Ένα ΠΑΣΟΚ, φερ’ ειπείν, με επικεφαλής αυτήν, θα έκανε άλματα στα ποσοστά του και η ίδια θα ήταν επάξια πολιτική αντίπαλος του Κυριάκου Μητσοτάκη σε ένα υγιές δικομματικό σύστημα με στόχο τη σύγκλιση της χώρας με τους εταίρους μας.

Βαδίζουμε προς μάλλον «χαλαρές» εκλογές. Έχουμε αρχίσει να ξεχνάμε την τρέλα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Αρχίζει να θολώνει η ανάμνηση των μνημονίων, των κλειστών τραπεζών, των περιφερόμενων γυμνών βασιλιάδων του ενεού πολιτικού κόσμου, της επέλασης της θρασύτητας και του διχασμού. Μας έκανε σοφότερους ; Λένε ότι οι σοφοί διδάσκονται από τα λάθη των άλλων, οι έξυπνοι από τα δικά τους και οι ανόητοι δεν διδάσκονται από τίποτε. Εμείς, σαν λαός και σαν χώρα, σε ποια κατηγορία είμαστε ;

Το μόνο ορατό συμπέρασμα είναι ότι η κρίση μας έκανε πιο δύσπιστους.

Πριν από την κρίση, ενδόμυχα όλοι επαφιόμασταν στο «αόρατο χέρι» που ρύθμιζε τις τύχες μας και μας έδινε την άνεση να φαντασιωνόμαστε στον μικρόκοσμό μας. Κι όταν το «αόρατο χέρι» μας έριξε βροντερό χαστούκι, αρχίσαμε να αναζητούμε το «μαγικό χέρι», που θα έβγαζε κουνέλια από το καπέλο. Φευ, οι μάγοι αποδείχτηκαν μαθητευόμενοι και η παράσταση κατέληξε σε φιάσκο.

Δεν είναι αναγκαστικά κακό το να είμαστε επιφυλακτικοί, ωστόσο είναι πολύ μικρό το κέρδος για ένα μάθημα που πληρώθηκε με τόσο βαρύ τίμημα. Και το εύκολο συμπέρασμα «όλοι ίδιοι είναι» δεν οδηγεί πουθενά.

Αν μια κοινωνία δεν έχει όραμα, συνεχίζει να κλωθογυρίζει αναπαράγοντας τον κακό εαυτό της. Αν το όραμα που έχει δεν είναι ρεαλιστικό, η βέβαιη κατάρρευσή του την σπρώχνει ακόμα βαθύτερα.

Το ότι είμαστε ουραγοί σε ένα σωρό θέματα στην Ευρώπη (και πάλι καλά που είμαστε ακόμη μέσα δηλαδή) αποδεικνύει ότι εξακολουθούμε να πάσχουμε από μια σειρά δομικά προβλήματα. Αλλά, συχνά δεν αναγνωρίζονται σαν τέτοια, ή, ακόμα και όταν αναγνωρίζονται, συνήθως αντιμετωπίζονται σε ένα κλίμα ατομικισμού, οπαδισμού, σύγκρουσης διαφορετικών κοινωνικών, πολιτισμικών και εθνικών ομάδων. Λείπει δηλαδή η κουλτούρα του ειλικρινούς διαλόγου, της αλληλοκατανόησης και της συναίνεσης.

Όμως, οι σοβαρές αλλαγές και ο αναπροσανατολισμός των πολιτικών και των στόχων απαιτούν αλλαγές στη νοοτροπία και στη συμπεριφορά μας. Αλλαγές από όλους : τόσο από αυτούς που ασκούν εξουσία (το πολιτικό σύστημα συνολικά), τους κρατικούς υπαλλήλους και τις δομές που υπηρετούν, όσο και από τους εργοδότες και τους εργαζόμενους, από τους ίδιους δηλαδή τους πολίτες. Κι αυτές οι αλλαγές προϋποθέτουν όχι απλά τη συναίνεση των πολιτών αλλά πολύ περισσότερο την ενεργή συμμετοχή τους.

Καμία μεταρρύθμιση που απαιτεί αλλαγή στη νοοτροπία και στις συνήθειές μας δεν μπορεί να προχωρήσει με την κοινωνία απέναντι.

Έτσι, οι πολιτικές που θα προταθούν πρέπει να έχουν στο επίκεντρό τους τον πολίτη ως ενεργό υποκείμενο, συνειδητό συμμετέχοντα στην κοινωνική εξέλιξη. Αυτό όμως δεν ισχύει σήμερα, δεν εφαρμόζεται ούτε από τους κυβερνώντες ούτε από τους αντιπολιτευόμενους.

Στο Βολτ Ελλάδας είμαστε αντίθετοι με τις κυρίαρχες πολιτικές και γι' αυτό κάνουμε, ξεκινώντας από αυτές τις εκλογές, ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Ιδρύσαμε, μαζί με κόμματα του Πράσινου χώρου και άλλα πανευρωπαϊκά πολιτικά ρεύματα την πολιτική αυμμαχία Πράσινο & Μωβ για την κάθοδό μας στις εθνικές εκλογές. Πρόθεσή μας δεν είναι η διαμαρτυρία. Φιλοδοξούμε να προωθήσουμε θεσμικά εναλλακτικές προτάσεις για ένα κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο που να επικεντρώνεται στην υπεράσπιση του συλλογικού συμφέροντος, των κοινών αγαθών και της συμμετοχικής δημοκρατίας. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την στήριξη των θεσμών και της κυβερνησιμότητας της χώρας.
Το εγχείρημα αυτό έχει και πανευρωπαϊκή διάσταση. Ήδη οι δυνάμεις αυτές συμπορεύονται με επιτυχία στην ομάδα των 73 ευρωβουλευτών των Πράσινων/EFA στο Ευρωκοινοβούλιο. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ήταν κάτι εύκολο να το πετύχουμε κι εδώ. Οι αφετηρίες, αντιλήψεις και νοοτροπίες μας δεν ήταν κοινές σε όλα τα σημεία. Για πολλούς μήνες συζητήσαμε, συμφωνήσαμε, διαφωνήσαμε, ακόμα και συγκρουστήκαμε κάποιες φορές μεταξύ μας. Καταλήξαμε όμως σε ένα προγραμματικό πλαίσιο που είναι προϊόν σύνθεσης, όχι συμβιβασμών. Και θεωρώ ότι αυτό αποτελεί μια πρώτο δείγμα αλλαγής παραδείγματος για το πώς μπορούν να επιτευχθούν συναινέσεις στην χώρα μας.

Το άρθρο γράφτηκε στην μνήμη του φίλου και μέντορά μου, Αντώνη Τρίτση που έφυγε νωρίς, ( 7/4/92 ), πριν 31 χρόνια. Τον ευχαριστώ για την ανεκτίμητη προσφορά του στην πολιτική και κοινωνική μου συγκρότηση και θεωρώ χρέος μου να προσπαθώ να αναπαράγω - όπως και όπου μπορώ - την πολιτική του φιλοσοφία.
Το άρθρο προσπαθεί να απαντήσει στο μεγάλο πρόβλημα των ημερών και βασίζεται εν πολλοίς στις ιδέες του Αντώνη Τρίτση και στα κείμενά του, απο το 1989.
Προσπαθεί να εξηγήσει την ανεπάρκεια και την ‘’ αιτία ‘’ για τις διαχρονικές παθογένειες του Ελληνικού Κράτους που οδήγησαν και στο τραγικό δυστύχημα με τα 57 θύματα των Ελληνικών Σιδηροδρόμων στα Τέμπη.
Αποτελεί δε την προσωπική μου ‘’κατάθεση‘’ , σε έναν εποικοδομητικό διάλογο που πρέπει να ξεκινήσει στην κοινωνία με θέμα, ‘’.. τις πταίει .. και τι μέλλει γενέσθαι ..‘’

Το ‘’πελατειακό σύστημα‘’ και το ‘’ κόμμα ‘’ είναι οι βασικές αιτίες που εμποδίζουν την Ελλάδα να μπει στη σύγχρονη εποχή.
Το ‘’κράτος‘’ εκτός από κινητήρια δύναμη ανάπτυξης ήταν και η αιτία της υπανάπτυξης στη χώρα, ενώ ταυτόχρονα απετέλεσε στη συνείδηση του λαού μας το μέσο για τη ‘’θεραπεία‘’ των επιπτώσεων …της υπανάπτυξης.
Το αίτιο που επιτρέπει στο ‘’κράτος‘’ να έχει αυτόν τον διττό ρόλο, είναι η «πολιτική» που ασκείται στη χώρα μας, μέσα από την ένταξη των πολιτών στα ελληνικά παραδοσιακά Κόμματα.
Η ένταξη στα κόμματα γινόταν και γίνεται με την προσδοκία το κόμμα να καταλάβει κάποτε την κρατική εξουσία και να ανταποδώσει στα μέλη του τα ‘’οφέλη‘’ από τη νομή της.
Η διαχείριση του κράτους ‘’λάφυρου‘’ απο το κόμμα που κέρδιζε τις εκλογές και σχημάτιζε κυβέρνηση, δεν γινόταν για την Ανάπτυξη και το Δημόσιο Συμφέρον της χώρας και της Κοινωνίας, αλλά για την εξυπηρέτηση της επιβίωσης και αναπαραγωγής του, φροντίζοντας κυρίως να δημιουργήσει ‘’πελατειακά‘’ τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες για την επανεκλογή του.
Το κυβερνών ‘’Κόμμα‘’ χρησιμοποιεί τις Ανεξάρτητες Αρχές, τους Θεσμούς ( Δικαιοσύνη – Συνδικαλισμό – Αυτοδιοίκηση ) και το διοικητικό σύστημα του Δημόσιου Τομέα αναξιοκρατικά στελεχωμένους και διοικούμενους απο δικούς του ανθρώπους, με σκοπό να δημιουργήσει κομματικά οφέλη και συνθήκες …επανεκλογής.

Ουσιαστικά το ‘’κόμμα‘’ εμπόδιζε τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του κράτους και φρόντιζε τη συντήρηση και την ανάπτυξη του ‘’κόμματος‘’ μέσα από τη διαχείριση του κράτους .

‘’.. Ο βουλευτής η ακόμα καλύτερα ο υπουργός είναι το σημείο της ιδιοτελούς επαφής πολίτη και κράτους. Έτσι γεννήθηκε ένα πρωτοφανές κομματικό σύστημα συναλλαγής που φτάνει να εμπορεύεται συνειδήσεις, ένα πελατειακό σύστημα που αποτελεί μομφή για την ελληνική κοινωνία και στίγμα για την ελληνική ιστορία που γέννησε την ιδέα της Πολιτείας και του Πολίτη..’’ σελίδα 30 στο ‘’ Και όμως Υπάρχει Δρόμος ‘’

Έγραφε απο το 1989 ο Αντώνης Τρίτσης στην Ριζοσπαστική του πρόταση για την Ελληνική Κοινωνία, μέσα απο το βιβλίο του … ‘’Και όμως Υπάρχει Δρόμος ‘’ :

"Η παθογένεια του ελληνικού πολιτικού συστήματος ξεκινά απο την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους και απο τον Ιωάννη Κωλέττη (τον πρώτο Έλληνα Πρωθυπουργό 1834-1844) που ονόμασε ‘’ ΕΛΛΗΝΑΡΕΣ’’ τους οπαδούς του, σε σχέση με τους υπόλοιπους Έλληνες και απαίτησε ... να διοριστούν πρώτοι... στο νεοσύστατο Ελληνικό Δημόσιο (!) και συνεχίζεται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα."

Από τη μεταπολίτευση (1974) μέχρι σήμερα κυβέρνησαν εναλλάξ και διαδοχικά Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ - ΣΥΡΙΖΑ και δεν .. άλλαξαν τίποτα στο Ελληνικό Δημόσιο και στο Ελληνικό Κράτος για να διατηρήσουν τον κομματικό στρατό των Δημοσίων Υπαλλήλων καλά ταϊσμένο και τις δομές του κρατικού μηχανισμού έτοιμους προς ψηφοθηρία.

Οι πολίτες «πελάτες», ψηφοφόροι και θύματα μαζί, αποτελούν - ίσως και χωρίς να το θέλουν - το μεγάλο εμπόδιο στο πολιτικό δημοκρατικό και ιδεολογικό εκσυγχρονισμό της χώρας για δύο λόγους:
Πρώτον:
Διαμορφώνουν τον ‘’χαρακτήρα‘’ των κομμάτων, ώστε να στοχεύουν στην εξυπηρέτησή τους, διογκώνοντας αντιπαραγωγικά και αντικοινωνικά το κράτος, εμποδίζοντας την απογείωση της αναπτυξιακής διαδικασίας που έχει άλλες προϋποθέσεις, μακροχρόνιες απαιτήσεις και σχεδιασμούς που ίσως να ενέχουν και πολιτικό κόστος αν εφαρμοστούν.
Δεύτερον:
Εισήγαγαν και εγκατέστησαν στο πολιτικό γίγνεσθαι τον όρο του ‘’πολιτικού κόστους‘’, τον φραγμό που τοποθετεί το πελατειακό κομματικό σύστημα σε κάθε διατύπωση μιας προοδευτικής εκσυγχρονιστικής πολιτικής ή οικονομικής ιδέας. Γιατί μέσα απο την εφαρμογή τέτοιων πολιτικών και ιδεών, βλέπει τον αφανισμό και την αυτοκατάργηση του συστήματος ‘’εξυπηρέτησης πελατών – ψηφοφόρων‘’ σαν κυρίαρχο σύστημα της πολιτικής δράσης των κομμάτων.
Το αναχρονιστικό κομματικό ‘’πελατειακό‘’ σύστημα αναδεικνύει εκείνους που το υπηρετούν και αποβάλλει τους υπόλοιπους.

Έχουμε πολλά παραδείγματα πολιτικών προσωπικοτήτων που χάθηκαν από το προσκήνιο γιατί πρόδωσαν αυτήν τη σχέση ’’συναλλαγής‘’ και λειτούργησαν χωρίς τον υπολογισμό του πολιτικού κόστους:

• Αναστάσιος Πεπονής μετά την εφαρμογή του ΑΣΕΠ το 1994.
• Τάσος Γιαννίτσης το 2001, με τη μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό επί Σημίτη που δεν κατόρθωσε να εφαρμοστεί τότε, με τις γνωστές μετέπειτα καταστροφικές οικονομικές συνέπειες στη χώρα.
• Αντώνης Τρίτσης με τη θυσία του το 1987-1988 στη διαμάχη μεταξύ πολιτείας και εκκλησίας για το νομοσχέδιο σχετικά με τον διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας, που αναίρεσε ο Α. Παπανδρέου.

Κι αντίστοιχα πολλά παραδείγματα πολιτικών προσώπων που αναδείχθηκαν, μεγαλούργησαν και εξασφάλισαν τη διαχρονική τους παρουσία στο πολιτικό γίγνεσθαι μέσα από το ρουσφέτι και την πελατειακή συναλλαγή με τους «πελάτες» ψηφοφόρους.

Για να πολιτευτείς με επιτυχία στην Ελλάδα, εξακολουθεί να μην έχει σημασία η επάρκεια και ο πολιτικός σου λόγος, αλλά τα χρήματα, οι ‘’κουμπαριές’’, οι ‘’χορηγοί ‘’ και να είσαι γόνος …κάποιων οικογενειών (τα πολιτικά τζάκια).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ευρυτανία και η οικογένεια Μπακογιάννη.
Η περιοχή (Ευρυτανία) έχει φανερά σημάδια πληθυσμιακής συρρίκνωσης, υπανάπτυξης και παρακμής τα τελευταία 25 χρόνια και ταυτόχρονα εξασφαλίζει την πολιτική παρουσία, ανέλιξη και εξέλιξη των μελών της οικογένειας Μπακογιάννη στην κεντρική πολιτική σκηνή και σε καθοριστικές πολιτικές θέσεις ευθύνης, όχι εξαιτίας του αποτελεσματικού αναπτυξιακού έργου που προσέφεραν σε αυτήν, αλλά της ισχυρής ‘’πελατείας ‘’, μέσω διορισμών, ρουσφετιών και ‘’ πελατειακής ‘’ συναλλαγής πολιτών – κράτους – κόμματος.
Το ‘’σύστημα‘’ αυτό τελικά διαπλάθει τη συνείδηση και τις αξίες των πολιτών και το ύφος και τον χαρακτήρα των πολιτικών που εφαρμόζοντας και προσαρμόζοντας τη συμπεριφορά τους στο σύστημα, οδηγεί τη χώρα να έχει πολιτικό προσωπικό ανεπαρκέστατο, αλλά ειδικό στη ρουσφετολογική …συναλλαγή.

Τα σημερινά ‘’ κόμματα ‘’ ανεξαρτήτως ιδεολογικής ταυτότητας, λειτουργούν πανομοιότυπα αντιγράφοντας την ιεραρχική δομή του κράτους το οποίο στοχεύουν να καταλάβουν με σκοπό τη νομή του και τελικά αποτελούν τη ‘’ρίζα‘’ του πολιτικού προβλήματος της χώρας.

Κατά το πρότυπο της κρατικής συγκρότησης τα ελληνικά κόμματα χαρακτηρίζονται κυρίως απο τον αυταρχισμό της κορυφής, την υποταγή της βάσης στα κελεύσματα του αρχηγού, την έλλειψη εσωτερικών δημοκρατικών διαδικασιών.
Αυτή η συναλληλία (κράτους – κόμματος), αποτελεί το βασικό στοιχείο που παρεμποδίζει τη δημοκρατική και προοδευτική εξέλιξη της Ελληνικής Κοινωνίας και τον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής Πολιτείας .
Στο ίδιο βιβλίο του ‘’.. Και όμως Υπάρχει Δρόμος ‘’ ο Αντώνης Τρίτσης το 1989 έγραφε :

‘’ Η αλήθεια όλων των Ελληνικών Κομμάτων - ‘’αριστερών , ‘’κεντρώων‘’,‘’δεξιών‘’ – αποκαλύπτεται όταν κάποιο φτάσει στους μοχλούς της εξουσίας, στην κυβέρνηση, στην αυτοδιοίκηση, στον συνεταιρισμό, στον σύλλογο, στο πανεπιστημιακό τμήμα. Η λειτουργία είναι πανομοιότυπη και πάντα πελατειακού – πατερναλιστικού χαρακτήρα. Ποτέ δεν χαρακτηρίζεται απο ισοπολιτεία και οπωσδήποτε ποτέ από αξιοκρατία, γιατί αυτό θα έθετε σε δοκιμασία την κομματική ιεραρχία που ούτε αυτή χαρακτηρίζεται απο «αξιοκρατία» Η μετριοκρατία στην καλύτερη περίπτωση, αν όχι η αναξιοκρατία, κυριαρχεί στα ελληνικά κόμματα…’’ (… σελίδα 32 )

Απο τότε μέχρι σήμερα, ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει σχεδόν τίποτα και είναι σαφές ότι η βάση του προβλήματος της υπανάπτυξης της χώρας είναι τα ‘’κόμματα‘’ και οι ‘’πελατειακές σχέσεις‘’ συναλλαγής κομμάτων – ψηφοφόρων).

Η ανατροπή αυτής της σχέσης, η δημιουργία και επικράτηση κομμάτων με εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα και αξιακό σύστημα θα επιφέρει ένα σοβαρό πλήγμα στο πελατειακό σύστημα λειτουργίας της πολιτικής ζωής και στη συναλληλία κόμματος – κράτους, ανοίγοντας ταυτόχρονα διάπλατα τον δρόμο της λύσης !