1) Πάντα πίστευα ότι το σχολείο (πρέπει να) διαμορφώνει το μέλλον του ανθρώπου. Θα με ρωτήσετε γιατί έβαλα την παρένθεση στην πρώτη περίοδο. Για να συνδυάσω τη δική μου θέση με τη θέση των ρεαλιστών τού «ναι μεν αλλά».
2) Γιατί και πώς πιστεύω πως το διαμορφώνει; Το παιδί που έρχεται στο σχολείο φέρνει την κουλτούρα της οικογένειας και την κουλτούρα των προηγούμενων βαθμίδων, αν δεν μιλάμε για το νηπιαγωγείο.
3) Στο μυαλό του παιδιού οι διαφορετικές κουλτούρες συγκρούονται και στο τέλος θα επικρατήσει και θα επιβληθεί είτε η μία, είτε η άλλη είτε ένα κράμα αντιλήψεων.
Αν και οι δύο κουλτούρες, οικογενειακή και σχολική, έχουν υγιή συστατικά, το παιδί θα εξελιχθεί και θα ολοκληρωθεί ως προσωπικότητα υπεύθυνη, δημοκρατική και επιτυχημένη. Αν όμως η μία από τις δύο πηγές είναι παθολογική, τότε η άλλη έχει χρέος να επιβληθεί στη νοσηρή.
Συνήθως συναντάμε τον συνδυασμό «κακή κουλτούρα οικογένειας» και «καλή κουλτούρα σχολείου» ή «κακή κουλτούρα οικογένειας με αδιάφορη κουλτούρα σχολείου». Η τελευταία περίπτωση μοιάζει καταδικαστική για το μέλλον του παιδιού. Αν όμως το σπίτι ασκεί αρνητικές επιρροές, το σχολείο έχει καθήκον να αντιμετωπίσει και να την ακυρώσει δίνοντας στο παιδί αυτό που χρειάζεται.
4) Πώς το σχολείο επιβάλλεται και ακυρώνει την κακή κουλτούρα της οικογένειας;
Η προσπάθεια του σχολείου χρειάζεται να υπηρετείται από το σύνολο σχεδόν των εκπαιδευτικών. Χρειάζεται να σκέφτεται ο κάθε εκπαιδευτικός κάθε μέρα και κάθε ώρα στο σχολείο πως αυτός τώρα θα επηρεάσει καθοριστικά το παιδί που έρχεται από το αρνητικό οικογενειακό περιβάλλον. Χρειάζεται ακόμη να συζητά τακτικά ο σύλλογος διδασκόντων την κάθε «δύσκολη» περίπτωση μαθητή και να συναποφασίζει σταθμίζοντας τα δεδομένα κάθε στιγμής.
Χρειάζεται ακόμη να επικοινωνεί το σχολείο με αυτούς τους «δύσκολους» γονείς και να επιδιώκει να τους αλλάξει το «παράδειγμα» γονιού που έχουν υιοθετήσει. Είναι όμως κάτι τέτοιο εφικτό;
-Ναι, είναι! Σχεδόν όλοι οι γονείς νοιάζονται για τα παιδιά τους, τα αγαπούν. Όχι όλοι αλλά σχεδόν όλοι. Ακόμη και ένας γονιός που ζει στην παραβατικότητα, ενδιαφέρεται λιγότερο η περισσότερο για το παιδί του. Αν αντιληφθεί ότι το σχολείο νοιάζεται για το παιδί του, θα συνεργαστεί κατά πάσα πιθανότητα.
Η πείρα μου δείχνει αυτό ακριβώς, ότι το σχολείο μπορεί. Παρά το γεγονός ότι γύρω και μετά το σχολείο οι επιρροές είναι αντίθετες, αποπροσανατολιστικές. Η απαξίωση της καλλιέργειας και της παιδείας είναι πανδημική σχεδόν κατάσταση στην πατρίδα του Αριστοτέλη και του Αισχύλου.
Γι’ αυτό ο εκπαιδευτικός πρέπει να νιώθει πως σήμερα αυτός σε αυτήν την αίθουσα διδασκαλίας θα αλλάξει το μέλλον των παιδιών του.