Η νεότερη ελληνική Ιστορία, η ιστορία του ελληνικού έθνους από το 1821 ως σήμερα και ο τρόπος που την διδασκόμαστε και τελικά την αντιλαμβανόμαστε, έχει πολλά έπη, έχει πολλή θυματοποίηση και δεν έχει καθόλου αυτοκριτική. Έχει πολλές αλήθειες, έχει μισές αλήθειες και έχει παραλείψεις που ενίοτε ισοδυναμούν με ψέμα, με συνέπεια να έχει δημιουργηθεί ένα εθνικό αφήγημα που ναι μεν λειτουργεί εμψυχωτικά, πλην όμως δεν αφήνει περιθώρια βελτίωσης.   

Είναι πολύ δύσκολο να είσαι ελεύθερος, κύριος και δημιουργός του πεπρωμένου σου, λέει ο Pascal Bruckner στο εξαιρετικό του δοκίμιο, «Ο Πειρασμός της Αθωότητας». Η υπευθυνότητα είναι ένα αβάσταχτο φορτίο• μας αλυσοδένει με τις συνέπειες των πράξεών μας. Πώς να απολαύσουμε την ανεξαρτησία μας αποφεύγοντας τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται; Είτε υιοθετώντας την αμεριμνησία και τον εγωισμό του παιδιού είτε φορώντας τον μανδύα του θύματος.

Ο παιδισμός και η θυματοποίηση είναι οι δύο μεγάλες ασθένειες του σύγχρονου ατόμου. Κατά τον Bruckner, το παιδί και το θύμα εκπροσωπούν στα μάτια μας την κατεξοχήν αθωότητα - είναι απαλλαγμένα από κάθε ευθύνη.

Το εθνικό μας αφήγημα σε όλη την νεότερη ιστορία μας είναι ακριβώς αυτό. Αμεριμνησία, εγωισμός και θυματοποίηση. Είμαστε ο περιούσιος λαός, η πιο όμορφη χώρα του κόσμου, έχουμε τα καλύτερα μυαλά, δώσαμε τα φώτα μας στην οικουμένη, χωρίς εμάς οι Ευρωπαίοι θα ήταν ακόμα στα δέντρα και θα έτρωγαν βελανίδια. Γιατί όμως είμαστε πολιτικοί κομπάρσοι στην Ευρώπη; Γιατί στη γεωστρατηγική σκακιέρα της περιοχής μας απλά παρακολουθούμε και ακολουθούμε τις εξελίξεις;

Κατά καιρούς δημοσιεύματα στον τύπο αλλά και εκπομπές κυρίως στο ραδιόφωνο επαναφέρουν το ζήτημα των αποτελεσμάτων της χώρας στον διεθνή διαγωνισμό PISA. Άλλοτε κινδυνολογίες σε υψηλούς τόνους και άλλοτε δικαιολογίες σε χαμηλό ύφος διασταυρώνονται από τις αντίθετες παρατάξεις. Η μια αποσκοπεί στην υποτίμηση του επιπέδου των σημερινών μαθητών και η άλλη αποδίδει τα αποτελέσματα τα καθόλου αξιοπρεπή στην κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος αποσείοντας ευθύνες από τους μαθητές και τους γονείς.

Είναι αλήθεια σημαντικό το ποιος θα κρατά τη σημαία σε μια σχολική παρέλαση; Ή σε μια δοξολογία ανήμερα της γιορτής του πολιούχου της πόλης, όπως αναρωτήθηκε ανώτερο στέλεχος-και μάλιστα της κατά σύμβαση αποκαλούμενης φιλελεύθερης πτέρυγας-της Νέας Δημοκρατίας; Για πολλούς, το θέμα είναι ελάσσονος σημασίας συγκρινόμενο με τα πλείστα προβλήματα του περιεχομένου και της λειτουργίας της δημόσιας παιδείας στη χώρα. Η επικέντρωση της προσοχής των κομμάτων στο θέμα μάλιστα εκλαμβάνεται ως άλλη μια ένδειξη αποξένωσης της πολιτικής ελίτ από την καθημερινότητα των πολιτών. Η επικοινωνιακά επιβεβλημένη χρήση της ατάκας από τη μία και την άλλη πλευρά επιτείνει την εικόνα της ενασχόλησης με ένα ζήτημα χαμηλής πολιτικής λόγω ανικανότητας διαχείρισης των μεγάλων θεμάτων –στην περίπτωση της κυβέρνησης-αλλά και λόγω ένδειας στην παραγωγή λύσεων-στην περίπτωση της αντιπολίτευσης.